Door de jaren heen zijn we gaan inzien dat slim zijn je naar de top brengt. Denk maar aan alle films en verhalen waarin iemand uitblinkt op school en dankzij zijn ‘genialiteit’ grote successen boekt. Maar als je deze verhalen en films eens nader bekijkt, zul je merken dat veel van deze successen ook nauw verband houden met een ander magisch ingrediënt: emotionele intelligentie.
Emotionele intelligentie is een hot topic sinds Daniel Goleman de term in de jaren 80 bedacht. Sinds organisaties hebben ingezien dat emotionele intelligentie een grote impact kan hebben op hun bedrijfsresultaten, is het een gewild goed geworden bij werving. Volgens sommige studies kan emotionele intelligentie het marktaandeel met wel 25% verhogen. Een emotioneel intelligent managementteam is dan ook al lang een wenselijke eigenschap. Maar leiders zijn niet de enigen die baat hebben bij inzicht in hoe iemand zich voelt. Het vermogen om emoties effectief waar te nemen en erop te reageren is een vaardigheid die velen van ons kan helpen in ons dagelijks werk, of we nu CEO, manager of individuele medewerker zijn.
In deze gids gaan we dieper in op wat emotionele intelligentie is, het verschil tussen EQ en IQ, de voordelen op de werkplek en de vijf eigenschappen die emotionele intelligentie vormen. We zullen ook enkele voorbeelden van EI op de werkplek bekijken, hoe u uw EI kunt verbeteren en tot slot vragen en tests die u kunt gebruiken om EI te verkennen. Deze gids is gericht op het versterken van emotioneel bewustzijn en het verbeteren van emotionele vaardigheden.
Wat is emotionele intelligentie?
Emotionele intelligentie (ook wel emotioneel quotiënt of EQ genoemd) is het vermogen om je eigen emoties op een positieve manier te begrijpen, te gebruiken en te beheersen. Een hoge emotionele intelligentie stelt ons in staat om stress te verminderen, effectief te communiceren, ons in te leven in anderen en uitdagingen aan te gaan of conflicten op te lossen. Mensen met een hoog EQ zijn ook gevoelig voor de gevoelens en emoties van anderen. Op de werkplek zorgt EI voor tevreden werknemers, productieve teams en hechte bedrijven die vaak beter presteren en minder personeelsverloop hebben. Emotionele intelligentie op de werkvloer speelt dus een grote rol in het succes van organisaties.
EQ verschilt van IQ in die zin dat het specifiek verwijst naar emotionele vaardigheden en sociale vaardigheden, en niet naar cognitieve of intellectuele vaardigheden. Hoewel EQ en EI vaak door elkaar worden gebruikt, is er ook een klein verschil in betekenis. EI staat voor emotionele intelligentie en omvat een breed scala aan vaardigheden die verband houden met emotiebeheer, maar EQ is specifiek voor het meten van die vaardigheden.
Sommige onderzoekers suggereren dat emotionele intelligentie kan worden aangeleerd en versterkt, terwijl anderen beweren dat het een aangeboren eigenschap is. Bij Thomas hebben we ontdekt dat bewust werken aan persoonlijke ontwikkeling echt een verschil maakt – niet noodzakelijkerwijs voor je fundamentele EI, maar wel voor de manier waarop je kunt gebruiken wat je hebt en hoe anderen dat zien. Dit ondersteunt het idee van EQ ontwikkeling op het werk.
Emotionele intelligentie-theorieën kunnen worden onderverdeeld in drie verschillende modellen: het vaardigheidsmodel, het gemengde model en het eigenschappenmodel.
Het vaardigheidsmodel is ontwikkeld door Peter Salovey van Yale University en John Mayer van de University of New Hampshire.
- Emoties waarnemen: non-verbale signalen begrijpen, zoals de lichaamstaal of gezichtsuitdrukkingen van anderen (Salovey & Birnbaum).
- Redeneren met emoties: emoties gebruiken om het denken en cognitieve activiteiten te bevorderen (Salovey & Birnbaum).
- Emoties begrijpen: de emoties van anderen om je heen interpreteren en in staat zijn om uitingen van woede te herkennen wanneer mensen misschien niet boos op jou zijn, maar op de situatie.
- Emoties beheersen: Emoties reguleren, adequaat en consistent reageren.
Het gemengde model is ontwikkeld door David Goleman. Het model van Goleman gebruikt “de vijf componenten” om emotionele intelligentie te beschrijven:
- Zelfbewustzijn: zelfvertrouwen, herkennen van gevoelens.
- Zelfregulering: zelfbeheersing, betrouwbaarheid en aanpassingsvermogen.
- Motivatie: gedrevenheid, toewijding, initiatief en optimisme.
- Empathie: begrip voor de gevoelens van anderen, diversiteit en politiek bewustzijn.
- Sociale vaardigheden: leiderschap, conflictbeheersing en communicatieve vaardigheden.
Het eigenschappenmodel is ontwikkeld door Konstantin Vasily Petrides. Hij definieerde het eigenschappenmodel als “een constellatie van emotionele zelfpercepties die zich op de lagere niveaus van de persoonlijkheid bevinden”. Het omvat:
- Begrip en perceptie van je eigen emoties.
- Het gebruik van een persoonlijkheidsmodel om de eigenschap emotionele intelligentie te onderzoeken.
De voordelen van emotionele intelligentie op de werkplek
Waarom is emotionele intelligentie belangrijk op de werkplek? Veel onderzoeken hebben de voordelen aangetoond van mensen met een hoge EI op de werkplek, maar enkele van de meest tastbare voordelen zijn:
- Mensen met een hoge EQ maken vaak meer carrière
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met een hoge emotionele intelligentie gemiddeld tot $ 29.000 meer per jaar verdienen dan mensen met een lage EQ. Elk procentpunt stijging van de EQ kan zelfs tot $ 1300 aan het jaarsalaris van een persoon toevoegen. Mensen met een hoge EI zijn ook vaker tevreden met hun baan en hebben minder kans op een burn-out.
- Een hoge EI verhoogt de productiviteit
Het komt niet alleen het individu ten goede, maar ook het team. Slechts een paar teamleden met een hoge EQ kunnen al een verschil maken voor de teamgeest en de productiviteit. Het simpele feit dat je aan anderen denkt, kan teams helpen om beter samen te werken, meer te bereiken en sneller te werken.
- Een hogere EI gaat gepaard met een verbeterde efficiëntie op de werkplek
Een betere productiviteit leidt tot een hogere efficiëntie. Wanneer teamleden inzicht hebben in de emotionele toestand van hun collega's in relatie tot de werkdruk en de gestelde doelen, kunnen ze helpen het tempo daarop af te stemmen. Aanpassingen in het tempo leiden tot een verminderd risico op burn-out en een team dat beter in staat is om optimaal te functioneren.
- EI verbetert de samenhang op de werkplek
Het is een eenvoudig punt, maar wel een dat de moeite waard is om te vermelden. Mensen met een hogere emotionele intelligentie kunnen beter communiceren met anderen. Ze kunnen beoordelen hoe en wanneer ze hun ideeën het beste kunnen delen, terwijl ze ook naar anderen luisteren. Het belangrijkste is dat ze anderen het gevoel geven dat ze gehoord worden, of begrijpen wanneer dat niet het geval is, en daar verandering in kunnen brengen.
- EI kan helpen het vertrouwen te vergroten
Medewerkers met een hogere EI zijn vaker in staat om elkaar te vertrouwen en op elkaar te bouwen, op een professionele manier met hun gevoelens om te gaan en samen te werken om succes te behalen. Managers die de emoties, behoeften en zorgen van anderen kunnen waarderen, hebben een betere relatie met hun medewerkers en halen vaak ook meer uit hen.
- EI verbetert impulsbeheersing en risicobeheer
Als je weet wanneer je emoties je beïnvloeden, kun je je impulsen beter beheersen en onder druk constructievere beslissingen nemen. Of je nu wel of niet op een situatie reageert, of je bepaalde gesprekken wel of niet aangaat, je kunt vooruit plannen en mogelijke negatieve gevolgen beperken.
- Een hoog EQ hangt samen met een hogere werktevredenheid
Emotionele intelligentie verhoogt de werktevredenheid door een gevoel van emotioneel welzijn te ontwikkelen, een hoger zelfbeeld en een positieve stemming te bevorderen en negatieve affectieve emoties te verminderen. Het vermogen om effectief te communiceren en een band op te bouwen met andere teamleden kan ook het gevoel van verbondenheid van de werknemer met het werk aanzienlijk verbeteren.
- Een hoger EQ hangt negatief samen met burn-out
Een hoger EQ betekent dat iemand minder kans heeft op emotionele burn-out.
- EQ verhoogt het zelfbewustzijn
Emotioneel intelligente mensen zijn zich doorgaans bewust van hun eigen sterke en zwakke punten en zijn beter in staat om naar zichzelf te kijken en hun eigen capaciteiten en invloed op anderen te beoordelen. Daardoor kunnen ze gemakkelijker feedback accepteren en deze gebruiken om te groeien en zich te ontwikkelen als persoon.
De vijf elementen van emotionele intelligentie
Zoals eerder opgemerkt, verwijst het gemengde model van EQ naar vijf belangrijke aspecten. Deze zijn geïdentificeerd door psycholoog Daniel Goleman.
Zelfbewustzijn
Het vermogen om je eigen emoties, sterke en zwakke punten, drijfveren en doelen te begrijpen en tegelijkertijd de mogelijke impact ervan op anderen te onderkennen. Zelfbewustzijn houdt ook in dat je je intuïtie gebruikt om persoonlijke beslissingen te nemen.
Als je begrijpt waar je emotioneel staat en hoe je het beste in deze situaties kunt reageren, kan dat veel invloed hebben op je besluitvorming en de daaropvolgende resultaten. Je kunt betere beslissingen nemen (of helemaal geen beslissingen nemen) zonder alle feiten te kennen, terwijl je je ook bewust bent van de mensen om je heen en de impact die je op hen kunt hebben.
Zelfregulering
Zelfregulering is het vermogen om je emoties te beheersen en aan te passen om een positiever effect te creëren.
Wanneer je op het werk te maken hebt met iemand die zijn emotionele reacties niet onder controle heeft, kan dat niet alleen moeilijk zijn, maar ook tot onvoorspelbare situaties leiden. Mensen met een betere zelfregulering baseren hun beslissingen echter op meer feitelijke informatie dan op pure emoties, waardoor ze beter kunnen reageren op moeilijke situaties.
Motivatie
Dit is de drang en het verlangen om iets goed te doen en gemotiveerd genoeg te zijn om doelen te bereiken.
Mensen met een persoonlijke drive om zich te verbeteren en te presteren, die zich inzetten voor onze doelen, initiatief tonen of klaar zijn om kansen te grijpen, en die optimistisch en veerkrachtig zijn, kunnen meer bereiken op het werk en begrijpen dat succes tijd kost. Ze worden niet alleen gedreven door het verlangen om het goed te doen, maar ook door doorzettingsvermogen.
Empathie
Dit is het vermogen om de gevoelens van anderen te herkennen en te begrijpen.
Empathie is niet alleen een belangrijke levensvaardigheid, maar ook essentieel op de werkplek voor teamcohesie, eenheid, motivatie en zelfs om te kunnen zien wanneer iemand hulp nodig heeft of het moeilijk heeft.
Sociale vaardigheden
Dit is het vermogen om relaties met anderen te onderhouden en mensen in een bepaalde richting te sturen. Sterke sociale vaardigheden, zoals effectieve communicatie en respect, stellen mensen in staat om beter te luisteren, te spreken en conflicten op te lossen.
Het verschil tussen EQ en IQ
We zijn deze gids begonnen met de constatering dat er een verschil is tussen IQ en EQ. Waar velen denken dat je veel IQ nodig hebt om succesvol te zijn, heb je in feite elementen van beide nodig. Geen van beide kan worden genegeerd, maar ze moeten wel beter worden begrepen.
IQ of Intelligence Quotient is een standaardscore die aangeeft hoe ver iemand boven of onder zijn/haar leeftijdsgenoten staat wat betreft mentale capaciteiten.
De score van de leeftijdsgenoten is een IQ van 100. Het IQ-cijfer wordt verkregen door eenzelfde test af te nemen bij een groot aantal mensen uit alle sociaaleconomische lagen van de samenleving en vervolgens het gemiddelde te nemen.
Het IQ werd in 1912 bedacht door psycholoog William Stern en werd uitgedrukt als de verhouding tussen de ‘mentale leeftijd’ en de ‘chronologische leeftijd x 100’. Als iemand bijvoorbeeld 10 jaar oud is en de mentale leeftijd van een 10-jarige heeft, is zijn IQ 100. Maar als zijn mentale leeftijd bijvoorbeeld 13 is in plaats van 10, is zijn IQ 130. Hetzelfde geldt als zijn mentale leeftijd die van een 9-jarige is, enzovoort.
EQ daarentegen verwijst naar het vermogen van een persoon om emoties waar te nemen, te beheersen, te evalueren en uit te drukken. Het is de manier waarop je je eigen emoties op een positieve manier kunt beheersen om stress te verlichten, effectief te communiceren, je in te leven in anderen, uitdagingen te overwinnen en conflicten te bezweren.
Onderzoeker Kendra Cherry stelde vast dat “personen met een sterk leiderschapspotentieel ook vaak emotioneel intelligenter zijn, wat suggereert dat een hoog EQ een belangrijke eigenschap is voor bedrijfsleiders en managers”.
Algemeen werd aangenomen en geloofd dat je een hoog IQ moest hebben om succesvol te zijn. Op het werk zijn echter zowel een voldoende IQ als EQ nodig voor goede prestaties en effectieve communicatie. Buiten de werkplek zou je echter kunnen stellen dat EQ belangrijker is dan IQ in onze relaties en ons sociale leven.
Wat voor veel onderzoekers steeds duidelijker wordt, is dat beide nodig zijn, maar dat het belang ervan kan variëren afhankelijk van de specifieke situatie waarin we ons bevinden.
Voorbeelden van emotionele intelligentie op de werkplek
Hoe ziet een emotioneel intelligent personeelsbestand eruit? Hoe gedragen ze zich echt en wat kunt u verwachten van een team dat emotioneel intelligenter is? Hier volgen enkele voorbeelden:
- Verbeterde luistervaardigheden
- Onderbreek mensen niet tijdens vergaderingen
- Geef attent en constructief feedback
- Bied medelevende steun wanneer dat nodig is
- Open en eerlijke communicatie
- Sta open voor eerlijke feedback van alle medewerkers
- Mogelijkheden bieden om feedback te geven zonder angst
- Een sfeer creëren waarin mensen zich kunnen uitspreken zonder angst voor verwijten of kritiek
- Omgaan met verandering
- Niet weerstand bieden tegen verandering
- Zich gemakkelijk aanpassen en flexibel zijn
- Positieve aspecten vinden in uitdagende situaties
- Vrijheid om creatief te zijn
- Werkplekken die creativiteit faciliteren en stimuleren, hebben doorgaans een hoger EQ.
- Ze profiteren ook van de voordelen van creatief, ‘outside the box’ denken.
- Stressvermindering in de dagelijkse routine
- Helpt bij het opbouwen van relaties met elkaar
- Meer empathie
Proces voor het verbeteren van emotionele intelligentie op de werkplek
Veel onderzoekers zijn ervan overtuigd – en hebben kunnen aantonen – dat emotionele intelligentie kan worden aangeleerd. Het is dus mogelijk om EQ op de werkplek te ontwikkelen en te verbeteren. EQ is in de eerste plaats een individuele ontwikkeling, maar er zijn enkele concrete methoden die kunnen worden gebruikt om individuen als team te trainen om hun EQ te verbeteren.
- Trainingen en workshops
Er zijn tal van trainingen en workshops die een goede optie kunnen zijn voor werkgevers. Deze kunnen werknemers alle tools bieden om aan de slag te gaan met het leren van verschillende technieken en hen aanmoedigen om verschillende methoden van emotionele intelligentie te leren.
- Groepsactiviteiten
Er zijn verschillende groepsactiviteiten die kunnen worden gebruikt om EQ op de werkplek te ontwikkelen en te verbeteren. Van gamificatie (specifieke kaartspellen om kennis op te bouwen) tot het naspelen van scenario's.
Enkele van de volgende suggesties kunnen in deze context worden gebruikt/besproken.
- Nadenken over je emoties
Zelfbewustzijn is een van de pijlers van EQ en kan worden ontwikkeld door middel van reflectie. Neem de tijd om beter te begrijpen hoe je op situaties reageert, waar deze problemen zich voordoen of wat je gelukkig/boos maakt, enz.
Zelfbewustzijn is de sleutel tot het ontwikkelen van empathie en een beter begrip van wie je bent in een bredere context.
- Observatievaardigheden ontwikkelen
Door in verschillende situaties goed op je eigen gevoelens te letten, kun je je gedrag en reacties beter beheersen.
Je zult momenten tegenkomen waarop je sociale vaardigheden op de proef worden gesteld en je in sommige gevallen je zelfbeheersing verliest. Neem dan een stap terug en observeer je handelingen om ervan te leren en je EQ voor de toekomst te verbeteren.
- Pauzeer voordat je handelt
De ‘3 secondenregel’ is bedoeld voor meer dan alleen wanneer je eten op de grond laat vallen. Het is een voordeel om even te kunnen pauzeren en te begrijpen wat je mogelijk triggert of hoe je op iemand reageert. Je wilt kunnen pauzeren en even nadenken over een handeling voordat je deze uitvoert, om roekeloze en impulsieve beslissingen te voorkomen.
Het nemen van ‘bewuste pauzes’ verbetert je emotionele intelligentie – na verloop van tijd en met oefening.
- Bedenk waarom mensen zich gedragen zoals ze doen
Wat zijn de redenen waarom iemand zich gedraagt zoals hij of zij doet? Door de tijd te nemen om na te denken over dit gedrag – het kan gaan om persoonlijke of professionele grieven – geef je jezelf de kans om een beter begrip te krijgen van EQ in praktische situaties.
Je inleven in andere mensen en de situaties waarin ze zich bevinden, is de perfecte manier om je EQ te ontwikkelen. Door dit consequent te oefenen, zul je meer inzicht krijgen in het belang ervan, zowel op het werk als in je relaties buiten kantoor.
- Leer van kritiek
Als er één ding universeel is, dan is het wel dat kinderen en volwassenen het moeilijk vinden om te horen dat wat ze doen verkeerd is. Kritiek kan voor veel mensen erg moeilijk te verdragen zijn en een bittere pil om te slikken, vooral in romantische relaties en op het werk.
Kritiek kan echter worden omgezet in een positieve leerervaring die goed is voor je EQ. In plaats van je te ergeren aan een situatie, kun je beter even rustig gaan zitten en jezelf de volgende vraag stellen: “Als ik mijn persoonlijke gevoelens even buiten beschouwing laat, wat kan ik dan leren van dit andere perspectief?”
Het is ook net zo belangrijk om onterechte kritiek te herkennen en te negeren. De enige manier om dit te doen is door een grotere tolerantie te ontwikkelen om kritiek te gebruiken als leermiddel.
- EQ oefenen
Het moeilijkste aan EQ is dat je het moet gaan oefenen. Dat klopt, gebruik de tips die je hebt gekregen, samen met andere lessen uit cursussen en zelfs mentoring, om een goed EQ te ontwikkelen voor persoonlijke balans en meer. Wees geduldig, het kan even duren voordat het een onderdeel van je leven wordt.
Emotionele intelligentietests en -beoordelingen
We weten dat je IQ kunt meten, maar hoe zit het met EQ? Is dat mogelijk? Het antwoord is ja, het kan worden gemeten.
De afgelopen jaren zijn er emotionele intelligentietests ontwikkeld om het EQ-niveau te meten. Dergelijke tests vallen over het algemeen in twee categorieën: zelfrapportagetests en vaardigheidstests.
Zelfrapportagetests zijn ontworpen om de vijf kenmerken van EQ te beoordelen die door psycholoog Daniel Goleman zijn geïdentificeerd: zelfbewustzijn, zelfregulering, motivatie, empathie en sociale vaardigheden. Bij dergelijke tests beantwoorden respondenten vragen of stellingen door hun eigen gedrag te beoordelen. Bij een stelling als “Ik heb vaak het gevoel dat ik begrijp hoe anderen zich voelen” kan een testdeelnemer bijvoorbeeld aangeven of hij het oneens, enigszins oneens, eens of helemaal eens is met de stelling.
Het andere type test is een vaardigheidstest. Met behulp van de Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT) meet een vaardigheidstest de vier takken van het EI-model van Mayer en Salovey. Testdeelnemers voeren taken uit die zijn ontworpen om hun vermogen om emoties waar te nemen, te herkennen, te begrijpen en te beheersen te beoordelen. Bij een vaardigheidstest moeten mensen reageren op situaties, waarna hun vaardigheden worden beoordeeld.
De Thomas Trait Emotional Intelligence Questionnaire (TEIQue) is een zelfrapportagevragenlijst. Individuen geven aan in hoeverre ze het eens zijn met 153 unieke items op een Likert-schaal van 1 tot 7 (1 = ‘helemaal oneens’ tot 7 = ‘helemaal eens’).
De TEIQue is geregistreerd bij de British Psychological Society (BPS) nadat deze is getoetst aan de technische criteria van het European Standing Committee on Tests and Testing, onderdeel van de European Federation of Psychologists' Associations.
Thomas biedt bedrijven een gratis emotionele intelligentietest aan om te laten zien hoe u de belangrijkste eigenschappen kunt analyseren om de emotionele intelligentie van een individu in specifieke situaties te helpen ontwikkelen.
Conclusie
Als het gaat om zakelijk succes, werd vroeger algemeen aangenomen dat IQ het belangrijkste was. Onderzoek van de afgelopen vier decennia heeft echter aangetoond dat er nog een andere eigenschap is die even belangrijk is, namelijk hoe we met anderen en onszelf omgaan en hoe we onze emoties het beste kunnen beheersen. Emotionele intelligentie, of EQ zoals het beter bekend is, is niet langer een geheim voor zakelijk succes.
Studies hebben aangetoond dat mensen met een hoog EQ gelukkige werknemers, productieve teams en hechte bedrijven vormen. Van meer verdienen en vertrouwen opbouwen tot het creëren van een betere teamomgeving: EQ is een superkracht die bedrijven willen en moeten benutten. Emotionele intelligentie op de werkvloer draagt op al deze fronten bij.
De emotionele intelligentietest van Thomas, de Trait Emotional Intelligence Questionnaire (TEIQue), kan uw bedrijf helpen de emoties van uw werknemers te begrijpen en te zien hoe zij omgaan met de emoties van anderen op de werkvloer. Dit biedt concrete handvatten voor stressmanagement werk, empathie op werkvloer en sociale intelligentie binnen uw team.
Bezoek de webpagina of neem contact op met een van onze teamleden voor meer informatie.
